Γερμανία: Τι κρύβεται πίσω από τα μυστηριώδη Rauhnächten;

Πλύσιμο ρούχων ανάμεσα στα Χριστούγεννα και τα Θεοφάνεια – με τίποτα και με κανέναν τρόπο, φέρνει κακοτυχία, αν όχι θάνατο, το νέο έτος! Τουλάχιστον αν πιστεύετε στις Rauhnächten. Μάθετε τι κρύβεται πίσω από αυτό…

“Το πλύσιμο είναι το κλασικό”, λέει η Julia Krieger, αναπληρώτρια περιφερειακή οικονόμος του Middle Franconia. Το ταμπού του πλυσίματος “μεταξύ των ετών” είναι ευρέως διαδεδομένο.

Άλλες απαγορεύσεις, από την άλλη πλευρά, έχουν ξεχαστεί προ πολλού – εν μέρει επειδή η ζωή και η καθημερινότητα έχουν αλλάξει μαζικά.

Απαγορεύεται το κόψιμο των ξύλων, απαγορεύεται η είσοδος στο στάβλο με φρεσκογυαλισμένα παπούτσια: Αυτά τα πράγματα δεν άντεξαν λόγω της έλλειψης τζακιών και αγροκτημάτων.

Ακόμα και εμείς, εδώ και τώρα, στον πεφωτισμένο και ψηφιοποιημένο 21ο αιώνα, αντιλαμβανόμαστε ότι αυτές οι ημέρες μεταξύ των Χριστουγέννων ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, μεταξύ του χειμερινού ηλιοστασίου τη νύχτα της 21ης και 22ας Δεκεμβρίου (η λεγόμενη “Νύχτα του Θωμά”) είναι κάτι το ιδιαίτερο: Η συνήθης εβδομαδιαία ρουτίνα μπερδεύεται κάπως ενόψει των πολλών αργιών, έχουμε συχνά διακοπές- όσοι εργάζονται είναι ένα είδος σταθερού φρουρού.

Ποια μέρα είναι στην πραγματικότητα σήμερα; Αρκετοί άνθρωποι δυσκολεύονται να βρουν μια απάντηση σε αυτή την κάπως αποστασιοποιημένη, ελεύθερα αιωρούμενη χρονική περίοδο. Παλαιότερα αυτό ήταν πολύ πιο έντονο.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι Rauhnächte έπεφταν επίσης σε ένα είδος γκρίζας ζώνης όσον αφορά το ημερολόγιο.

Ο όρος “μεταξύ των ετών” προέρχεται από αυτή την εποχή. Σύμφωνα με το παλιό σεληνιακό ημερολόγιο, ένα έτος είχε μόνο 354 ημέρες.

Σύμφωνα με το ηλιακό ημερολόγιο, ωστόσο, ένα έτος είχε 365 ημέρες – οι έντεκα ημέρες ή οι δώδεκα (περίπου) νύχτες που μεσολαβούν είναι “μεταξύ των ετών”.

Μόνο μετά τη μεταρρύθμιση του ημερολογίου από τον Πάπα Γρηγόριο ΧΙΙΙ το 1582 το νέο έτος άρχισε την 1η Ιανουαρίου. Πριν από αυτό, η μέτρηση άρχιζε στις 6 Ιανουαρίου.

Και επειδή το Γρηγοριανό ημερολόγιο δεν εισήχθη παντού ταυτόχρονα κατά τη διάρκεια της Μεταρρύθμισης, κυρίως για ομολογιακούς λόγους, συχνά χρησιμοποιούνταν διαφορετικά ημερολόγια σε διαφορετικές περιοχές για μεγάλο χρονικό διάστημα: Συνέβαινε ότι οι άνθρωποι στον τόπο Χ έγραφαν διαφορετική ημερομηνία ή ακόμη και έτος γύρω από την αλλαγή του έτους από ό,τι στον τόπο Υ.

Οι χρησμοί σχετικά με τον καιρό ή τον μελλοντικό σύζυγο ήταν δημοφιλείς

Είναι λογικό ότι αναπτύχθηκαν πολύ ειδικά έθιμα για τέτοιες εποχές σε μια εποχή όπως ο Μεσαίωνας, συμπεριλαμβανομένης της πρώιμης νεότερης περιόδου, η οποία ήταν απόλυτα πεπεισμένη για την ύπαρξη υπερφυσικών δυνάμεων.

Η προέλευση του όρου “Rauhnächte” αμφισβητείται. Τραχύ, τριχωτό ίσως – αυτή είναι μια εξήγηση.

Εξ ου και οι τραχείς, δασύτριχοι τύποι που μπορούν να θαυμαστούν στο Perchten Run και που όχι μόνο κάνουν τα παιδιά να ανατριχιάζουν.

Υπάρχουν καλοί και κακοί Perchten, δηλαδή φαντάσματα που δραστηριοποιούνται ιδιαίτερα στην περιοχή των Άλπεων μεταξύ Νοεμβρίου και καρναβαλιού και ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των Rauhnächte.

Αυτό το έθιμο της εκδίωξης των φαντασμάτων κατακτά όλο και περισσότερο την Βαυαρία. Ιδιαίτερα στο Άνω Παλατινάτο, αλλά πρόσφατα και στη Νυρεμβέργη, υπάρχουν διαδρομές Perchten.

Η Julia Krieger από την περιφέρεια της Μέσης Φραγκονίας πιστεύει ότι μια άλλη προέλευση είναι πιο εύλογη: τα Rauh- ή Rauchnächte προέρχονται από τα πολλά μαντικά έθιμα κατά τη διάρκεια αυτών των δώδεκα ημερών, τα οποία περιλάμβαναν επίσης την απολύμανση των στάβλων.

“Οι Rauhnächte ήταν νύχτες κατά τις οποίες οι άνθρωποι ήθελαν να μάθουν ποια θα ήταν η μοίρα τους, ποιο θα ήταν το μέλλον τους τους επόμενους δώδεκα μήνες”.

Υπήρχαν (και εξακολουθούν να υπάρχουν) ορισμένοι κανόνες για κάθε νύχτα, κάθε νύχτα υποτίθεται ότι παρέχει πληροφορίες για έναν μήνα του νέου έτους: Πώς θα είναι ο καιρός;

Το μήκος των παγοκρυστάλλων ερμηνευόταν μερικές φορές ως ένδειξη του μήκους του λιναριού και επομένως της επερχόμενης συγκομιδής. Οι προβλέψεις με τη χρήση κελυφών καρυδιών ή φλοιών κρεμμυδιών ήταν επίσης δημοφιλείς.

Και, φυσικά, οι χρησμοί αφορούσαν επίσης τον έρωτα: ιδίως οι νεαρές, ανύπαντρες γυναίκες ήθελαν να μάθουν ποιος θα μπορούσε να είναι ο μελλοντικός τους σύζυγος χρησιμοποιώντας κάθε (α)δυνατή μέθοδο.

Μια παραλλαγή: η κλοτσιά σε ψάθινες σακούλες. Η Julia Krieger παραθέτει μια συνηθισμένη μαντική ρήση από τη νύχτα του Αγίου Θωμά: “Strohsack, ich tritt di, Thomas, ich bitte di, lass mir erscheinen doch bald den Meinen”.

Μια εποχή που γεννά ελπίδες, αλλά και φόβους

Παλιά έθιμα και δεισιδαιμονίες βιώνουν κάτι σαν αναβίωση. Τα βιβλία και τα σετ με λιβάνια για τις μέρες ανάμεσα στα χρόνια γνωρίζουν μεγάλη άνθιση.

Τι κρύβεται πίσω από αυτό; “Η επιχειρηματική οξυδέρκεια, αλλά και η αναζήτηση καθοδήγησης”, λέει η Julia Krieger.

Η Susanne Breit-Keßler, περιφερειακή επίσκοπος του Μονάχου, κατανοεί επίσης τις τελετουργίες: Το Ηλιοστάσιο, τα Χριστούγεννα, η αλλαγή του χρόνου – “ξυπνούν ελπίδες, αλλά και φόβους που πρέπει να ξεπεραστούν”, λέει.

“Σε ορισμένα μέρη, οι άνθρωποι προσεύχονταν και νήστευαν κατά τη διάρκεια των Rauhnächte, με τις παγανιστικές τους καταβολές, για να κρατήσουν μακριά τα υποτιθέμενα πνεύματα. Αυτό δεν βλάπτει ποτέ”, λέει ο εκπρόσωπος του επισκόπου Heinrich Bedford-Strohm.

Επιτρέπεται στους χριστιανούς να συμμετέχουν σε τέτοια έθιμα;

Breit-Keßler: “Εγώ ο ίδιος μένω μακριά από όλα αυτά τα πράγματα, επειδή παλαιότερα με τρόμαζαν. Η χριστιανική πίστη είναι η ελευθερία, η αυτοπεποίθηση και η χαρά της ζωής – αυτό δεν συμβαδίζει με την τρομολαγνεία και τον σεβασμό στις σκοτεινές δυνάμεις”.

Και τι λέει ο θεολόγος για τη δεισιδαιμονία που μοιράζονται πολλοί άνθρωποι; “Δεν είναι κακό πράγμα, αρκεί να απολαμβάνεις τον χρόνο που απομένει από τις δουλειές του σπιτιού.

Και πάνω απ’ όλα, κανείς δεν φοβάται αν χρειαστεί να βάλει μπουγάδα. Είναι πραγματικά κακό για σένα αν είσαι πεπεισμένος ότι η μπουγάδα θα σε σκοτώσει”.

Το γεγονός ότι οι παλιές τελετουργίες έχουν και πάλι μεγάλη άνθηση ενοχλεί τη Susanne Breit-Keßler μόνο σε περιορισμένο βαθμό.

Λέει: “Νομίζω ότι είναι καλό να μαθαίνουμε για την προέλευση και την ιστορία των εθίμων Rauhnächte – αλλά όχι να επηρεαζόμαστε από αυτά. Μου αρέσει να ανάβω μόνη μου κεριά και θυμίαμα: με τη σταθερή εμπιστοσύνη στον Ιησού Χριστό, ο οποίος είναι το φως του κόσμου και για εμάς τους χριστιανούς, όπως λέει η Βίβλος, μια “γλυκιά οσμή” – και μια οσμή γνώσης.

GRland.info – Μην μαθαίνεις τα νέα τελευταίος!